Στους νεότερους χρόνους, τον καιρό της ενετοκρατίας, το Λασίθι με την ευφορία του και τη φυσική οχυρωματική του θέση αποτέλεσε βασική εστία αλλεπαλλήλων επαναστάσεων και ανάγκασε τη Βενετία να πάρει σκληρά μέτρα εναντίον του. Με ενετικό διάταγμα του 1293 διατάζεται η ερήμωσή του, η οποία θα κρατήσει 200 χρόνια περίπου. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να χαθεί κάθε στοιχείο που θα μας έδινε πληροφορίες για την περίοδο αυτή.
Με τον τούρκικο ζυγό να αχνοφαίνεται οι Ενετοί συγκεντρώνουν στρατεύματα στην Κρήτη και η ανάγκη σίτισής τους κάνει επιτακτική την καλλιέργεια του οροπεδίου. Τα χωράφια του κάμπου μοιράζονται σε πρόσφυγες από το Ναύπλιο και τη Μονεμβασία και το 1514 αρχίζει ξανά η συστηματική καλλιέργεια. Για να γίνει ο τόπος αποδοτικότερος, η βαλτώδης περιοχή του κάμπου αποξηραίνεται και με τη βοήθεια Ενετών εμπειρογνωμόνων δημιουργούνται οι «ΛΙΝΙΕΣ», τα πρώτα αποχετευτικά αυλάκια τα οποία στα περισσότερα σημεία είναι ορατά ακόμα και σήμερα.
Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας τα Λασιθιώτικα βουνά γίνονται πάλι καταφύγιο επαναστατών, των γνωστών « ΧΑΪΝΙΔΩΝ», που μη αντέχοντας τους εξευτελισμούς και τις ατιμώσεις κατέφευγαν στα ψηλά λημέρια και από κει κατηφόριζαν στα πεδινά χωριά και τιμωρούσαν σκληρά τους αγάδες και τους γενίτσαρους. Έτσι το Λασίθι γίνεται στόχος των τουρκικών στρατευμάτων με αποτέλεσμα την κατάληψη, το ολοκαύτωμα και την καταστροφή του μετά από αλλεπάλληλες προσπάθειες των Τούρκων. Το Γενάρη του 1823 επί 18ώρες 2.000 Τούρκοι έκαιγαν και πυρπολούσαν το οροπέδιο. Σχεδόν τίποτα δεν έμεινε όρθιο…
Όμως το οροπέδιο ανασυγκροτείται έχοντας σαν βάση το μοναστήρι της Κρουσταλλένιας, όπου λειτουργούσε εργοστάσιο πυριτιδοβόλων και αποθήκη πολεμοφοδίων, και παίρνει μέρος σε όλες σχεδόν τις επαναστάσεις για την ανεξαρτησία της Κρήτης και την ένωσή της με την υπόλοιπη Ελλάδα. Αποκορύφωμα η επανάσταση του 1866-9, όπου το οροπέδιο τελικά υποτάσσεται και καταστρέφεται ολοκληρωτικά με απίστευτη βαρβαρότητα.
Τα χρόνια της Ιταλογερμανικής κατοχής που ακολούθησαν ήταν επίσης δύσκολα για το πολύπαθο οροπέδιο. Η ιταλική κατοχή, ηπιότερη της γερμανικής διαρκεί μέχρι το 1943. Οι Ιταλοί περιορίζονται σε φθορές περιουσιών, αφαίρεση γεωργικών προϊόντων, αγγαρείες και περιοριστικά μέτρα κυκλοφορίας. Το Σεπτέμβριο του 1943 αρχίζει η γερμανική κατοχή, σκορπώντας την καταστροφή και ασκώντας έντονη τρομοκρατία. Η σφαγή πολλών κατοίκων του οροπεδίου στο δημοτικό σχολείο του Τζερμιάδου, αποτέλεσε το αποκορύφωμα των αποτρόπαιων βασανισμών των Γερμανών.
Παρ’ όλες της κακουχίες, τους βανδαλισμούς και τις ταπεινώσεις, το οροπέδιο μπόρεσε να κρατήσει τη τοπική του ταυτότητα και παρά τη δυσκολία στην επαφή του με τον υπόλοιπο κόσμο, λόγω του δυσπρόσιτου της περιοχής, κατάφερε να γίνει τόσο εστία τεχνογνωσίας, όσο και εστία των λαϊκών παραδόσεων της Κρήτης.
Επισκεπτόμενοι το λαογραφικό μουσείο, στον Άγιο Γεώργιο, μπορείτε να πληροφορηθείτε για περισσότερα πολιτισμικά στοιχεία που αφορούν στη ζωή των λασιθιωτών εν γένει. Το μουσείο λειτουργεί από 01 Απριλίου μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου από 1000π.μ. – 1600μ.μ.
Μουσεία
ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ στο χωριό Αγιος Γεώργιος. Μια αξιόλογη συλλογή παλαιών αυθεντικών αντικειμένων (παλιά γεωργικά εργαλεία, έπιπλα και είδη σπιτιού, εργαλεία των επαγγελματιών της περιοχής, κρητικά υφαντά, πίνακες, όπλα, ιστορικά έγγραφα και άλλα πολύτιμα τοπικά κειμήλια) .
ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ στον Αγιο Γεώργιο. Ενδιαφέρουσα συλλογή των προσωπικών αντικειμένων του Ελευθερίου Βενιζέλου.
